Vandaag wil ik het eens met je hebben over perfectionisme. In mijn vorige blog over vermoeidheid gaf ik je de tip om je perfectionisme los te laten. Dat was leuk bedacht, kreeg ik te horen, maar veel gemakkelijker gezegd dan gedaan. Dat begrijp ik als geen ander.
Perfectionisme is niet iets dat pasgeleden is komen aanwaaien toen het raam openstond, maar waarschijnlijk loop je al bijna je hele leven tegen de muur op die perfectionisme heet.
En als iets al zo lang bestaat in je leven, hoe krijg je het dan in vredesnaam voor elkaar om dat even 'los te laten'?
Daarbij heb je een grote kans dat je vaak niet eens meer doorhebt dat je onredelijk hoge eisen aan het stellen bent. Dus zullen we eens kijken hoe je de eerste stappen kunt zetten op weg naar een leven zonder perfectionisme?
Allereerst is het goed om te weten dat er ook zeker voordelen aan zitten om alles zo goed mogelijk te willen doen. Perfectionisme helpt je bijvoorbeeld om het beste uit jezelf te halen. En er is ook helemaal niets mis mee om te streven naar kwaliteit. Zo lang je maar niet helemaal van het pad afraakt als er iets misgaat, maar kijkt hoe je er iets aan kunt doen. Zolang je kritiek en feedback maar ziet als mogelijkheden om te groeien en te leren en niet als aanleiding om eindeloos te piekeren en wakker te gaan liggen. Dit gezonde perfectionisme is helemaal prima. Niks meer aan doen, zou ik zeggen.
Maar veel vaker is er sprake van ongezond perfectionisme. Het perfectionisme waarbij je nooit trots bent op wat je hebt gedaan, want het kan altijd nog beter. Waarbij alleen het allerbeste resultaat goed genoeg is. Als je dat allerbeste resultaat niet haalt, verwijt je jezelf dat je niet genoeg je best hebt gedaan, of er niet genoeg tijd aan hebt besteed, of dat je niet goed of slim genoeg bent, of dat je hier eigenlijk helemaal niet geschikt voor bent, of vul maar aan. Legio redenen waarom je tekort bent geschoten. Je bent telkens teleurgesteld in jezelf en je twijfelt aan jezelf. Als iemand dan ook nog een kritische opmerking maakt, is het hek helemaal van de dam. Je schiet in de verdediging en je kunt er niet van slapen. De aanmerking blijft maar in je hoofd rondtollen en alle positieve dingen die gezegd zijn en alle lof die je hebt gekregen, heb je al terzijde geschoven. Daar denk je niet eens meer aan. Nee, dat ene dingetje dat beter had gekund, dat niet goed genoeg was, dát blijft in je hoofd rondspoken. Je zelfwaardering laat je afhangen van je prestaties, en omdat je nooit echt tevreden bent met die prestaties, ben je ook nooit echt tevreden met jezelf.
Vaak zijn mensen met ongezond perfectionisme echte workaholics. Ze blijven net zo lang sleutelen aan een project tot de deadline bereikt is. Altijd zien ze nog wel iets dat beter kan en ze zijn dus ook nooit klaar met hun werk. Hele rapporten worden opnieuw geschreven, hele projecten worden opnieuw gedaan, omdat ze kleine foutjes hebben ontdekt. Het werk is allang niet leuk meer, omdat er altijd de schaduw overheen ligt van twijfels over de eigen prestatie en de angst voor de mening van anderen.
Meestal hebben ze zelf niet eens door dat al die extra tijd die ze in een project steken het gevolg van hun eigen extreem hoge eisen is. Dat het project eigenlijk allang af is en ze al veel eerder hadden kunnen stoppen met het werken eraan.
Allemaal verloren uren, die besteed hadden kunnen worden aan andere taken die nog gedaan moeten worden, of die als vrije tijd ingevuld hadden kunnen worden.
Helemaal niet gek dat veel perfectionisten last hebben van oververmoeidheid en stressklachten. En dat een burn out al gauw op de loer ligt.
Dus de eerste stap die je kunt nemen is het bloedeerlijk beantwoorden van de vraag: Ben ik een type met gezond of ongezond perfectionisme? Ervaar ik alleen de voordelen van het feit dat ik de lat hoog leg, of herken ik ook de nadelen ervan?
Het is heel verleidelijk om te denken dat je vooral gezond perfectionisme laat zien. Want toegeven dat je tekortkomingen hebt is voor een perfectionist nou niet direct een voor de hand liggende gewoonte. En dan moet je dus niet alleen toegeven dat je niet perfect bent, maar dan moet je het ook nog accepteren. Dat valt niet mee. Daar is moed voor nodig.
Maar om het patroon te veranderen is het nodig om te erkennen dat je ongezond perfectionistisch bent.
Maak vervolgens een lijst met alle voordelen én nadelen van jouw perfectionisme. Ga op zoek naar de situaties waarin je die extreem hoge eisen stelt. In privésituaties en in je werk. Maak je er niet te makkelijk vanaf en wees bloedeerlijk. Zijn je voordelen wel echt voordelen? Of zitten er ook zwarte randjes aan? Gaan de nadelen verder dan alleen veel tijd kwijt zijn? Of zorgt je perfectionisme er ook voor dat je je vaak onzeker voelt of ontevreden bent met jezelf? En welke gevolgen hebben die gevoelens voor jouw leven en die van de mensen om je heen?
Graaf diep en schrijf alles op. Kijk het monster in de ogen en neem dan het besluit om er geen genoegen meer mee te nemen. Voor eens en altijd moet het maar eens afgelopen zijn. Perfectie is een illusie. Punt.
Met de lijst met voor- en nadelen voor je neus ben je er natuurlijk nog niet. Maar je hebt wel de allerbelangrijkste stap gezet op het pad van verandering. Hoe ging dat Chinese spreekwoord ook alweer? 'Elke reis van 1000 mijl begin met een eerste stap.'
Er moeten nog aardig wat stappen gezet worden voordat je je van jezelf kunt zeggen dat je geen perfectionist (meer) bent. Maar het begin is er. En ik kan je uit eigen ervaring zeggen dat het absoluut de moeite waard is om het perfectionisme achter je te laten. Het levert zoveel meer plezier, tijd en ontspanning op! Dat gun ik jou ook.
Wil je weten wat de volgende stap is? Dan zul je moeten wachten op een volgend blog van mij. Kan je niet wachten of wil je hier graag met mij eens over doorpraten? Dat kan. Neem contact met me op en maak een afspraak voor een gratis sessie. Ik help je graag nog een paar stappen verder op weg!
Comments