Ik ben sinds begin dit jaar in het bezit van een volledig elektrische auto. Dat was al jarenlang een grote droom van mij, dus iedere dag stap ik met een big smile in mijn fluisterstille, supersnelle bolide. Zzzoefffffffff….
Het proces om tot een keuze te komen welke auto het zou gaan worden, verliep iets minder moeiteloos. Er zijn zoveel dingen om mee rekening te houden! Hoe ver rijdt ie op een volle accu, hoe en waar wil ik hem opladen, zit er wel airco in, hoeveel deuren moet ie hebben, wat kost zo’n ding eigenlijk, welke kleur vind ik leuk en meer van dat soort beslissingen moesten besproken en gemaakt worden.
Toen ik een weldoordachte keuze had gemaakt, de auto was besteld en ik moest wachten op de levering, kwam er een interessant proces op gang.
Ieder bericht dat ik tegenkwam over elektrische auto’s, on- en offline, ging ik gretig lezen.
En in elk artikel dat ik onder ogen kreeg, richtte ik vooral mijn aandacht op de argumenten die ik zelf had gebruikt om tot mijn eigen keuze te komen. Informatie die niet in mijn straatje paste, schoof ik opzij of bagatelliseerde ik. Heeft mijn auto een relatief kleine kofferbak? Ach, ik heb helemaal niet veel bagageruimte nodig. Had de laadsnelheid wel iets hoger mogen zijn? Poeh, ik heb toch tijd zat!
Het liefste las ik artikelen over het specifieke merk en type dat ik had gekozen. Zie je wel, wat een geweldige auto had ik gekozen! Veel beter dan zijn concurrenten, dat vindt deze autojournalist ook! En ik kwam heel veel van die artikelen tegen. Ik had absoluut gelijk toen ik deze auto de beste keuze vond.
Nou heb ik ook inderdaad een fantastische auto waar ik ontzettend blij mee ben!
Maar als ik heel eerlijk ben, moet ik toegeven dat er nog een heleboel andere merken en types zijn, die waarschijnlijk ook een hele goede keuze geweest zouden zijn. En daar zou ik dan ongetwijfeld ook verschillende artikelen over hebben kunnen vinden die allemaal zouden zeggen dat deze auto geweldig is en beter dan zijn concurrenten.
Hoe kan dat dan?
Nou, ik had last van een gevalletje 'confirmation bias' of 'bevestigingsvooroordeel'.
Dat betekent dat ik de neiging had om meer aandacht te besteden en meer waarde te hechten aan informatie die mijn eigen ideeën bevestigde. Alles wat mijn eigen idee tegensprak, schoof ik opzij en vergat ik voor het gemak. Alles wat overeenkwam met mijn eigen mening, onthield ik daarentegen moeiteloos!
Die confirmation bias komt vaker voor dan je denkt. We zetten het vooral in als we te maken hebben met een emotioneel beladen kwestie of met iets waar we heel sterk in geloven.
Zolang het gaat over het kiezen van een auto of een vakantiebestemming is er niet zoveel aan de hand. En je moet ook helemaal zelf weten of je je wilt laten inenten of niet.
Jouw mening (geloof) is jouw mening, en er is weinig dat ik kan zeggen om daar verandering in te brengen. Alle argumenten die jouw mening weerspreken schuif je namelijk toch aan de kant, net zoals ik dat doe. Zo werkt dat nou eenmaal. En zo hebben we altijd allemaal gelijk.
Maar wat als je nou gelooft dat mensen je niet competent vinden? Of dat je wel heel veel steken laat vallen in je werk? En dat je niet aan de verwachtingen voldoet?
De confirmation bias werkt namelijk ook in die gevallen. Dan ben je telkens op zoek naar bevestiging van die ideeën. 'Zie je wel, hij trekt zijn wenkbrauw op, hij vindt het een stomme opmerking,' 'Ze heeft die taak aan mijn collega gegeven, ik wist wel dat ze dat niet aan mij toevertrouwt.' Als je op zoek bent, zul je altijd iets vinden. Altijd.
Daarbij maakt het niet uit hoe vaak er tegen je gezegd wordt dat je goed werkt hebt geleverd. Het doet er niet toe hoeveel complimenten je krijgt. De confirmation bias zorgt ervoor dat je dat allemaal naast je neerlegt, niet gelooft, geen aandacht aan besteedt en weer snel vergeet. En het is al helemaal geen reden om je ideeën aan te passen. Je weet namelijk zeker dat je gelijk hebt. De bewijzen zijn toch overal om je heen?
Een hopeloze zaak dus, zou je bijna denken. Als het zo werkt met dat bevestigingsvooroordeel, dan zullen we dus nooit van mening kunnen veranderen.
Gelukkig is dat nou ook weer niet het geval.
Het helpt als je je bewust bent van je eigen confirmation bias en de tijd neemt om eens goed te kijken naar die zogenaamde bewijzen die je hebt gevonden voor je ideeën. Praat er eens over en vraag wat een ander daarvan denkt.
Weet je honderd procent zeker dat je gelijk hebt of neemt het imposter syndroom misschien een loopje met je?
Ik ben in ieder geval idioot blij met mijn volledig elektrische witte auto, mét airco, vier deuren en genoeg bagageruimte, die precies ver genoeg kan rijden op een volle accu en best snel weer oplaadt. En de autojournalisten vinden dat dit de beste elektrische auto is uit zijn klasse.
Nou ja, dat heb ik in ieder geval onthouden uit de artikelen...
Comments