Zaterdagochtend, in de sportschool. Ik doe mijn uiterste best om zoveel mogelijk zweetdruppels te produceren in mijn favoriete groepsles BRN. 'Women don't sweat', zeggen ze, 'they sparkle.' Nou, ik sparkle ondertussen zo hard dat ik iedere magische eenhoorn groen laat uitslaan van jaloezie. Mijn bril beslaat ervan.
Als het tijd is om het matje erbij te pakken om op de grond onze buikspieren te vertellen wie de baas is, zie ik dat ik vergeten ben om voor de les een matje te pakken. Geen nood, ik trek een sprintje naar de andere kant van de zaal, duik de kast in en kom weer boven mét matje. Sprintje terug, klaar.
Dacht ik.
Daar denkt het sportmaatje naast me toch iets anders over. 'Eva, wat zie ik nou, ben jij het matje vergeten? Echt waar? Joh, dat vind ik helemaal niks voor jou! Jij bent altijd zo precies! Nou ja zeg, dat jij nou je matje vergeten bent. Dat had ik niet van je verwacht!'
Een interessante reactie, vind je niet?
Het is overduidelijk dat ik niet heb voldaan aan haar verwachtingen, en dit laat ze me zonder aarzelen luidkeels weten. Zij had een bepaald beeld van mij in haar hoofd, mijn gedrag past niet in het plaatje, en ze wil blijkbaar graag dat ik dat weet.
Is dat erg?
Ik vind van niet. Blijkbaar klopte het plaatje niet dat zij van mij gemaakt had, of het plaatje was onvolledig. Dat zegt verder helemaal niets over mij. Ik heb geen controle over wat zij in haar hoofd allemaal bij elkaar verzint. Ik ben gewoon wie ik ben en ik vergeet weleens iets.
No big deal. Zij moet gewoon even het beeld in haar hoofd aanpassen, en klaar zijn we.
Ik ken ook mensen die het wél erg zouden vinden. Die ogenblikkelijk zouden denken dat ze nou door de mand waren gevallen. Dat ze dus duidelijk niet zo perfect waren als gedacht en dat ze nu iemand teleurgesteld hadden. Die het heel pijnlijk zouden vinden dat ze niet aan die verwachtingen hadden voldaan, met het gevoel van falen er bovenop.
Willen voldoen aan verwachtingen is iets heel menselijks. Daar worden we ook mee grootgebracht. We moeten al heel jong voldoen aan de verwachtingen van onze ouders (niet je jas op de grond gooien, dankjewel zeggen als je iets krijgt, om half één thuis zijn), onze docenten (op je stoeltje blijven zitten tijdens het kringgesprek, je vinger opsteken als je iets wilt vragen, je huiswerk maken) en later ook van onze werkgevers (op tijd komen, deadlines halen, afspraken nakomen).
Daar is natuurlijk helemaal niets mis mee. Deze verwachtingen zijn duidelijk uitgesproken en we begrijpen waar ze vandaan komen. We weten ook dat als we niet aan deze verwachtingen voldoen dat daar consequenties aan kunnen hangen, of dat iemand boos kan worden op ons, of teleurgesteld in ons kan zijn. We zijn dus vaak best bereid om een stukje beter ons best te doen om in ieder geval aan deze eisen te voldoen.
Maar als je op dezelfde manier omgaat met de verwachtingen die niet duidelijk uitgesproken zijn of die gaan over jou als persoon, dan kan het een heel ander verhaal worden.
En dan heb ik het nog niet eens gehad over de verwachtingen waarvan we dénken dat de ander die heeft, maar die misschien wel helemaal niet bestaan. De verwachtingen die voortkomen uit onze eigen hoge lat, de onhaalbare verwachtingen die we van onszelf hebben en die we denken te zien in de ogen van anderen. Ken je die?
De angst dat iemand boos op je wordt, je niet meer aardig zal vinden of teleurgesteld in je raakt kan ervoor zorgen dat je behoorlijk over je eigen grenzen heengaat. Dat je bijvoorbeeld geen fouten durft te maken of dat je eindeloos blijft voorbereiden omdat je bang bent dat je iets zult vergeten. Dat je geen nee durft te zeggen of het niet oneens durft te zijn met je leidinggevende. Zie je wat ik bedoel?
Hoe zit dat bij jou? Heb jij vaak het idee dat anderen dingen van je verwachten die je misschien niet waar kan maken? Ga jij regelmatig over je grenzen heen of gedraag jij je op een bepaalde manier omdat je denkt dat dat van je verwacht wordt?
Waar ben je dan precies bang voor?
En mocht je mij ooit in de sportschool tegenkomen, dan weet je dat je niet van mij hoeft te verwachten dat ik altijd aan mijn matje denk, maar dat je er zeker van kan zijn dat ik zal sparklen zoals je nog nooit gezien hebt!