Heb je mijn blog van vorige week gelezen over perfectionisme? Zo niet, dan raad ik je aan om dat alsnog even te doen. Want in deze blog vertel ik je over gezond én ongezond perfectionisme. Ik zal je voor het gemak even een korte samenvatting geven.
Bij gezond perfectionisme streef je naar een zo goed mogelijk resultaat zonder in een persoonlijke crisis te raken als er een keer iets misgaat of als je kritiek krijgt. Ongezond perfectionisme zit heel anders in elkaar. Bij ongezond perfectionisme ben je nooit tevreden met het resultaat en in het verlengde daarvan, met jezelf. Als iemand een kritische opmerking maakt, kun je daar uren, dagen, zelfs weken mee rondlopen. Vaak besteed je veel te veel tijd aan projecten of zelfs zoiets onnozels als een e-mail. Controleren, aanpassen, checken, bijschaven, nog eens nalopen, het gaat maar door. Herken je dit? Dan heb jij waarschijnlijk ook last van ongezond perfectionisme.
Ook bespreek ik de eerste grote stap die je kunt zetten om dit vermoeiende patroon te veranderen. Die eerste stap vraagt graafwerk. Niet in de tuin, hoewel dat heel goed samen zou kunnen, maar in je binnenste. Ga op zoek naar de voor- en nadelen van perfectionisme en wees meedogenloos eerlijk. En neem dan het besluit voor jezelf dat dit maar eens voor eens en altijd afgelopen moet zijn. Dat je er alles aan gaat doen om hier een einde aan te maken. Omdat het je teveel kost, en te weinig oplevert. Klaar! Basta! Punt! Uit!
Als je deze commitment naar jezelf hebt gemaakt, ben je klaar voor stap twee.
Nog meer graafwerk.
Ja sorry, ik kan er ook niks aan doen. Leuker kan ik het niet maken, en makkelijker eigenlijk ook niet. Je moet nou eenmaal je demonen in de ogen kijken voordat je ze kunt verslaan.
Maar kom, samen staan we sterk, dus daar gaan we.
In de tweede stap ga je op zoek naar de redenen waarom je vindt dat iets zó ontzettend goed moet zijn, dat er niets op aan te merken is. Het is heel waarschijnlijk dat je dit patroon van die hoge verwachtingen al zo lang hebt, dat je niet eens meer wéét wat die redenen precies zijn. Vandaar dat graafwerk.
Ga eens bij jezelf na waarom het voor jou zo belangrijk is om een maximale prestatie te leveren of een foutloos resultaat neer te zetten.
Ik ga je helpen. Er zit namelijk meestal een vorm van angst achter. Dus stel jezelf de vraag 'Waar ben ik nou precies bang voor?' en wees meedogenloos streng voor jezelf in je zoektocht naar het antwoord. Ik zal alvast wat vaak voorkomende angsten op een rijtje zetten.
Heeft je perfectionisme te maken met angst om te falen? Waar komt die angst dan vandaan? Mogelijk is er een voorval uit je jeugd die je te binnen schiet, of herinner je je manier waarop er op school of thuis gereageerd werd op jou als je een fout had gemaakt.
Ben je vooral bang voor de mening van andere mensen? Probeer te ontdekken waar die angst vandaan komt. Hangt je gevoel van eigenwaarde af van die mening? Met andere woorden: als iemand je kritiek heeft op je werk, betekent dat dan voor jou dat er kritiek is op jou als persoon en dat je dus als persoon niet deugt?
Ben je bang om niet de waardering te krijgen waar je behoefte aan hebt? Heeft dit ook te maken met een laag zelfbeeld?
Ben je bang om door de mand te vallen? Mogelijk twijfel je alsmaar aan jezelf en vraag je jezelf telkens af of je wel goed genoeg bent, of slim genoeg, of deskundig genoeg. Ben je bang dat je niet aan de verwachtingen voldoet? En dat anderen ook zullen zien dat je niet goed genoeg bent als je niet een perfect resultaat neerzet?
Grote kans dat je één of meerdere angsten herkent. En omdat je nu weet wat er precies achter je perfectionisme schuilgaat, heb je de deur open gezet naar verandering. Je staat vanaf nu iedere keer voor de keuze of je je laat leiden door je angst, of dat je zelf de controle neemt. In de wetenschap dat het gevaar dat je probeert te ontlopen eigenlijk helemaal niet zo gevaarlijk is. Je wordt niet door de aarde verzwolgen als je een steek of twee hebt laten vallen. Je wordt niet publiekelijk aan de schandpaal genageld als er een spelfout in je e-mail zit. Je wordt niet gelijk ontslagen als je project een paar hiaten heeft. Echt niet.
Ik begrijp ook dat dit gemakkelijker klinkt dan dat het is. Als 'herstellend perfectionist' weet ik er alles van hoe moeilijk het kan zijn om de hoge eisen die je aan jezelf stelt te veranderen. En ik weet ook dat ik nogal kort door de bocht ga. Want er zijn echt nog wat stappen te nemen. Maar als je echt aan het werk gaat met die eerste twee stappen, gaan er al dingen in je hoofd schuiven. Dan gaat je mindset al wat veranderen. En bij een nieuwe mindset past nieuw gedrag. Gedrag dat minder perfectionistisch is en je meer vrijheid, tijd plezier en ontspanning oplevert. Maar goed, als je stap één hebt gedaan, dan weet jij daar nu alles vanaf.
Dus ga ermee aan de slag. Ga graven, ga de discussie aan met anderen, vraag hulp in je zoektocht, ga oefenen met je nieuwe mindset en gedrag en vergeet niet te genieten van wat het je oplevert.
Misschien wil je graag met mij doorpraten over je perfectionisme en hoe je dit kunt veranderen in jouw situatie. Of misschien wil je met me delen hoe jouw angst eruit ziet. Laat het me weten, ik hoor graag van je!