Ze ziet er een beetje moe uit, mijn vriendin. Haar ogen staan dof en ze doet haar uiterste best om energiek en enthousiast over te komen, maar ik voel dat het niet echt is.
Het duurt niet lang of ze zit als een plumpudding in elkaar gezakt in de stoel. Moe. Druk. Gestrest. Maar vooral moe.
'Ben je nog wezen wandelen, zoals je van plan was?', vraag ik haar. 'Nee joh', antwoordt ze, 'geen tijd gehad.' Dat verbaast me een beetje, want de laatste keer dat ik haar sprak, vertelde ze me dat ze besloten had wat dingen te veranderen in haar planning. Ze wilde één dag in de week vrij plannen, om dingen voor zichzelf te kunnen doen. En één van de dingen die hoog op haar lijstje van leuke dingen stond, was in haar eentje gaan wandelen in het natuurgebied waar ze vlak bij in de buurt woont. In haar eigen zaak heeft ze vaak afspraken met cliënten, maar als ze deze afspraken wat economischer zou plannen, zou het makkelijk kunnen lukken om een hele dag of twee dagdelen per week vrij te plannen. Ze was helemaal enthousiast over haar plan en keek er enorm naar uit om meer tijd voor zichzelf te hebben.
Wat was er gebeurd met dat fantastische plan?
Om een lang verhaal kort te maken: het was niet gelukt om een dag(deel) vrij van cliëntafspraken te houden. Als ze de maandag vrij wilde houden, gaf een cliënt aan graag op maandag te willen komen. Als ze woensdagmiddag wilde gaan wandelen, wilde een cliënt heel graag op woensdagmiddag een zoomcall plannen. Als ze donderdagochtend voor zichzelf wilde hebben, werd er een vergadering voorgesteld op dat moment.
En iedere keer gaf ze toe. Iedere keer dacht ze 'Nou vooruit dan maar, zo erg is het nou ook weer niet, ik ga volgende week wel wandelen.' Maar de volgende week waren er weer andere mensen en dingen die een beroep deden op haar vrije dag.
Zij was niet zelf de baas over haar agenda, maar ze liet anderen bepalen hoe haar werkweek er uit zou zien. Dus geen tijd om te gaan wandelen. Maar wel moe.
Wat zit hier nou achter? Waarom is het zo moeilijk voor haar om wat tijd vrij te houden?
Je hebt gelijk als je zegt dat het lastig voor haar is om haar grenzen aan te geven en dat dit pleasen is. En we weten allemaal dat dit gedrag heel hardnekkig kan zijn.
Maar soms zijn er dingen die we doen, zonder dat we het zelf in de gaten hebben. Al jarenlang heeft mijn vriendin haar agenda door anderen laten bepalen. Eigenlijk zonder dat ze het zelf merkte. Het was voor haar heel vanzelfsprekend om haar cliënten tegemoet te komen en hen de afspraak te geven die hén het beste uitkwam.
Vaak heeft dat automatische gedrag te maken met een 'verborgen boodschap' die we vroeger hebben meegekregen. In het geval van mijn vriendin was die verborgen boodschap: 'Pas je aan'. Van huis uit had ze geleerd dat het beter is om je aan te passen aan wat een ander wil. Wilde een vriendinnetje monopolie spelen en zij rummikub, dan werd het monopolie. Als haar vriend bloemkool wil eten en zij lasagne, dan wordt het bloemkool. Als iemand een afspraak op maandag wil hebben en zij liever heeft dat hij op dinsdag komt, dan wordt het maandag.
Zonder dat ze het zelf in de gaten had, bleef de oude boodschap, de programmering van 'pas je aan', nog steeds doordraaien in haar volwassen leven.
Als je het patroon eenmaal ziet, is het overduidelijk en ga je ook steeds meer situaties herkennen waarin die verborgen boodschap actief is.
Dat is de eerste stap naar het ombuigen van die patronen en die gewoontes.
Iedereen heeft wel van die verborgen boodschappen meegekregen. Het is alleen de kunst om ze te gaan ontdekken.
Misschien is jouw verborgen boodschap 'Doe je best!'. Dit nodigt heel erg uit om heel hard te werken. Maar weet jij wanneer je hard genoeg hebt gewerkt en je dus voldaan hebt aan de boodschap? Je vraagt je af: 'Heb ik wel mijn best gedaan? Had ik er niet meer voor kunnen doen? Is het goed genoeg?'
Wellicht herken jij de verborgen boodschap 'Wees sterk!'. Dan zal je vast niet laten merken dat je gespannen, moe of bezorgd bent. Je moet flink zijn, doorzetten! Iedereen kan altijd een beroep doen op jou, jij staat voor iedereen klaar, maar je gaat daarbij regelmatig over je eigen grenzen heen. Je moet er niet aan denken om zelf hulp te vragen, stel je voor!
Zie je hoe automatisch die dingen kunnen gaan? Je hebt zelf amper door dat het een patroon is, zo vanzelfsprekend is het voor je.
Ik heb je een paar voorbeelden van verborgen opdrachten gegeven, maar er zijn er nog veel meer. Ga eens op zoek naar de boodschap die jij hebt meegekregen. Waar komt die vandaan? In welke situaties kom je hem tegen? Wat kost hij je en wat levert hij je op? Maar dan ook, wat is er voor nodig om hem los te laten? Ik zou het heel leuk vinden als je me laat weten welke boodschap jij hebt ontdekt.
Mijn vriendin is trouwens met hernieuwde vastberadenheid aan haar nieuwe week begonnen, met het stellige voornemen om op dinsdag te gaan wandelen.
Ik zal haar volgende week eens vragen hoe het was...